اهمیت پروفایل لیپیدی در دیابتی ها

دیابت یک بیماری متابولیک است که با حالت هیپرگلیسمی ناشی از نقص عملکرد انسولین، ترشح انسولین یا هر دو (مقاومت به انسولین) مشخص می شود. آمار شیوع دیابت، خود چیزی است که باید کشورهای در حال توسعه و توسعه یافته از آن آگاه باشند. در ایالات متحده آمریکا در سال 2012، بروز دیابت 1.9 میلیون نفر بود، در حالی که در سطح جهانی، بروز دیابت حدود 8.3٪ تخمین زده شد. در سال 2017، 451 میلیون (سن 18 تا 99 سال) مبتلا به دیابت در سراسر جهان وجود داشت که انتظار می رود این ارقام تا سال 2045 به 693 میلیون افزایش یابد. تخمین زده می شود که تقریباً نیمی از کل افرادی که مبتلا به دیابت هستند (49.7٪) تشخیص داده نشده اند(به عبارتی از بیماری خود آگاهی ندارند). افزایش ابتلا به دیابت نشان می دهد که در آینده عوارض مرتبط با دیابت مانند بیماری عروق کرونر قلب، بیماری عروق محیطی، سکته مغزی و سایر شرایط ناشی از اختلال عملکرد اندوتلیال در شرایط دیابتی بیشتر خواهد بود. بنابراین چالش آینده برای کادر درمان، ارائه درمان مناسب برای افراد مبتلا به دیابت برای دستیابی به بهترین عملکرد در زمینه کنترل قند خون است.

عوارض و مرگ و میر مرتبط با قلب و عروق از عوارض شایع دیابت هستند و می توانند با دیس لیپیدمی همراه باشند. بنابراین کنترل پروفایل لیپیدی و شاخص گلیسمی عاملی حیاتی در پیشگیری از عوارض قلبی عروقی است.

"هموگلوبین گلیکوزیله (HbA1c)" یک شاخص مطلق برای کنترل طولانی مدت گلوکز خون (بازتابی از کنترل قند خون در سه ماه گذشته) و یک استاندارد طلایی برای کنترل قند خون در بیماران مبتلا به دیابت نوع 2 است. افزایش HbA1c به عنوان یک عامل خطر برای اختلالات قلبی عروقی در بیماران دیابتی شناخته شده است. بسیاری از افراد مبتلا به دیابت که کنترل قند خون ضعیفی دارند، یک حالت دیس لیپیدمیک مانند افزایش تری گلیسیرید (TG)، کلسترول با چگالی کم (LDL-C) و کاهش کلسترول با چگالی بالا (HDL-C) را تجربه می کنند. افراد مبتلا به دیابت همراه با چاشنی سندرم متابولیک (فشار خون، دیس لیپیدمی، چاقی شکمی و هیپرگلیسمی) در معرض خطر بسیار بالایی برای بروز یک عارضه قلبی عروقی هستند.

ارتباط نزدیک بین کنترل قند خون با پروفایل های چربی، توجه ویژه به هر دو جنبه را ضروری می کند تا از عوارض میکروواسکولار(تخریب رگهای خونی کوچک نظیر مویرگ ها شامل نفروپاتی، نوروپاتی و...) و ماکروواسکولار (درگیری قلبی- عروقی، بیماریهای عروق محیطی و بیماریهای عروق مغزی) مرتبط با دیابت جلوگیری شود.

مطالعه انجام شده توسط محققان نشان داد که بیماران مبتلا به دیابت سطوح بالاتری از پروفایل لیپیدی ( LDL-C ، کلسترول تام (TC)، TG ) و نسبت های لیپیدی((TG/HD)، (LDL/HDL)) در مقایسه با افراد سالم داشتند و اینکه همبستگی مثبت و معنی داری بین پروفایل لیپیدی و سطح HbA1c وجود دارد. وجود این یافته ها نشان می دهد که بین پروفایل لیپیدی و شاخص گلیسمی ارتباط دوطرفه ی (ممکن است هر دو بر هم اثر داشته باشند و رابطه علت و معلولی وجود ندارد) معناداری وجود دارد که این نشان دهنده ی این است که بین کنترل قند خون و دیس لیپیدمی در بیماران مبتلا به دیابت احتمالا ارتباط مهمی وجود دارد. همچنین یک مطالعه گزارش داد که نسبت های لیپیدی TG/HDL-C و TC/HDL-C با بروز دیابت نوع دو در بین ایرانیان مرتبط است . مطالعه دیگری در یک جمعیت جامعه چینی نشان داد که نسبت TC/HDL به طور قابل توجهی با دیابت نوع دو مرتبط و حتی مهمتر از LDL-C یا HDL-C به عنوان بیومارکر خطر دیابت است.

نتیجه گیری

دیابت نوع 2 شایع ترین نوع دیابت است. تغییر در شیوه زندگی، از جمله "گذار تغذیه ای (مجموعۀ تغییراتی که در ترکیب و نوع رژیم غذایی و الگوی فعالیت و وضعیت تغذیۀ یک جامعه در طول زمان ایجاد می شود)" و عدم فعالیت بدنی، خطر ابتلا به دیابت را افزایش می دهد. دیابت نوع 2 اغلب با سطوح غیرعادی تری گلیسیرید پلاسما (TG)، کلسترول تام (TC)، کلسترول با چگالی بالا (HDL-C) و کلسترول با چگالی کم (LDL-C) مرتبط و همراه است. در چند سال گذشته، نسبت‌های لیپیدی، مانند TC/HDL-C و TG/HDL-C، به عنوان اندیکاتور های جایگزین برای پیش‌بینی دیابت پیشنهاد شده‌اند، زیرا می‌توانند مجموعه‌ای از اطلاعات یکپارچه را بر اساس متغیرهای متعدد ارائه دهند.یافته‌های این مطالعات نشان می‌دهد که نسبت های لیپیدی (از جمله (TG/HD)، (LDL/HDL)) دارای ارزش‌های تشخیصی بالایی برای تشخیص افراد با تحمل غیرطبیعی گلوکز هستند، که بیانگر این است که این اندیکاتور ها می توانند به عنوان ابزارهایی برای غربالگری افراد در معرض خطر بالا دیابت مورد استفاده قرار گیرند .