کبد چرب: قاتلی خاموش که با اصلاح سبک زندگی می توان آن را مهار کرد!

کبد چرب مقدمه: کبد بزرگترین غده در بدن انسان است و وزنی حدود 1500 گرم دارد. عملکردهای مهم کبد شامل متابولیسم درشت مغذی ها، فعال سازی و ذخیره ویتامین ها و مواد معدنی، تشکیل و ترشح اسید صفراوی، تبدیل آمونیاک به اوره، متابولیسم استروئیدها، سم زدایی بدن از داروها و سموم می باشد. منظور از کبد چرب، رسوب چربی عمدتا تری گلیسرید است به مقدار بیش از 5 درصد که یا به دلیل مصرف الکل (کبد چربی الکلی) یا بدون مصرف الکل (کبد چرب غیر الکلی) ایجاد می شود. کبدچرب بر اثر افزایش خروج اسیدهای چرب از بافت چربی، کاهش اکسیداسیون اسیدهای چرب، افزایش تولید و تجمع تری گلیسریدها در کبد ایجاد می شود کبد چرب الکلی: افراد الکلی دچار سوتغذیه می شوند زیرا الکل جایگزین رژیم غذایی معمول می شود و سبب ایجاد اختلال در برداشت اسیدهای آمینه، کاهش سنتز پروتئیندر سلول های کبد، کاهش ترشحات کبد، کاهش اکسیداسیون تری گلیسریدها، افزایش تجمع چربی در سلول های کبدی و افزایش تری گلیسرید خون می شود. در افراد الکلی کمبود ویتامین ها و املاح ازجمله فولات، B6، سایر ویتامین های گروه B، ویتامین C,D,E,K کلسیم، منیزیم و فسفر ایجاد می شود. کمبود زینک در دریافت مزمن الکل دیده می شود. بیماران مبتلا به کبد چرب الکلی معمولا بدون علامت هستند اما در برخی مواقع علایمی مثل بی اشتهایی، تهوع، استفراغ، ضعف، اسهال، تب، خستگی و ناراحتی های سمت راست شکم و بزرگ شدن کبد دیده می شود.

• دریافت مکمل زینک در بیماری های کبدی معمولا 50 میلیگرم المنتال در روز توصیه می شود.
• کمبود منیزیم در بین افراد مبتلا به الکل رایج است و مصرف مکمل آن توصیه می شود
• سلنیوم در افراد مبتلا به کبدچرب الکلی کاهش می یابد و دریافت آن توصیه می شود
• کمبود ویتامین ای در بیماران کبد الکلی ثابت شده است بنابراین به عنوان نقش آنتی اکسیدانی و محافظت از کبد توصیه میشود.

علایم: در اکثر موارد کبد چرب معمولا علایم خاصی ندارد در موارد شدید درد شکم، تهوع، بزرگی کبد و زردی دیده می شود

روش های تشخیص بیماری کبد چرب: سونوگرافی سی تی اسکن آندازه گیری آنزیم های کبدی عوارض کبد چرب: در صورت عدم درمان رسوب مقدار زیادی چربی، آسیب سلول های کبدی و سیروز بافت کبد می شود علت احتمالی بروز و شدت کبد چرب: مصرف بالای قند (ساکارز، فروکتوز) ریسک فاکتورها یا عوامل خطر: چاقی، کلسترول بالا، دیابت نوع 2: مقاومت به انسولین، سندروم متابولیک، سندروم تخمدان پلی کیستیک، کم کاری تیروئید، کمبود آنتی اکسیدانی هستند درمان: با توجه به اینکه درمان های دارویی موثری وجود ندارد، کاهش وزن تدریجی موثرترین درمان برای کبدچرب غیر الکلی محسوب می شود تشخیص و درمان به موقع از بروز سیروز و بیماری های قلبی عروقی و دیابت پیشگیری می کند اصلاح شیوه زندگی از طریق رژیم غذایی و ورزش خط اول درمان در نظر گرفته می شود همچنین کاهش و کنترل قند خون در افراد مبتلا به دیابت و کاهش و کنترل چربی خون بالا توصیه می شود. فعالیت بدنی : فعالیت هوازی متوسط تا شدید 5 بار در هفته به مدت حداقل 30 دقیقه همراه با تمرینات مقاومتی 2 بار در هفته، بخشی از مداخله اصلاح شیوه زندگی است ویژگی رژیم غذایی: رژیم غذایی محدود از کربوهیدرات و چربی اشباع کمتر (مثل چربی های حیوانی) و دریافت چربی تک غیراشباع بیشتر (مثل زیتون، روغن زیتون، مغزها و آجیل ها و آووکادو) به همراه منابع غذایی امگا 3 مثل ماهی های چرب (ساردین، سالمون) مفید است. نکات تغذیه ای زیر توصیه می شود: • کاهش دریافت قندهای ساده • پرهیز از مصرف نیکوتین، الکل، قندهای ساده • نوشیدن کافی آب در طول روز • مصرف غذاهایی با شاخص و بار گلایسمی پایین • افزایش دریافت فیبر و کربوهیدارت های سبوس دار • محدود کردن چربی ترانس در مارگارین، روغن های هیدورژنه و چربی های حیوانی

مکمل ها مکمل های دارای خواص آنتی اکسیدانی، ضد التهاب، حساس کننده به انسولین شامل: زردچوبه، دارچین، زنجبیل، ویتامین سی و ویتامین دی، پروبیوتیک ها، امگا3 و ان استیل سیستئین می تواند کمک کننده باشند. موادغذایی کمک کننده به کبد چرب: دارچین: کاهش مقاومت به انسولین و استرس اکسیداتیو زردچوبه: آنتی اکسیدان، کاهنده چربی خون پیشگیری از پیشرفت روند بیماری زنجبیل: پیشگیری از بروز بیماری، افزایش حساسیت به انسولین، کاهش التهاب در کبد سیر: دارای خاصیت ضد التهابی، مهار لیپوژنز در کبد

چای سبز: دارای اثرات کاهش وزن، آنتی اکسیدان قوی، کاهنده آنزیم های کبدی
مصرف متعادل قهوه: دارای اثرات آنتی اکسیدانی و ضدالتهابی و کاهش فیبروز کبدی پ

موادغذایی غنی شده با پروبیوتیک ها سیلی مارین یا خارمریم: یک انتی آکسیدان و ضدالتهاب قوی است که ترشح صفرا از کبد را افزایش می دهد. گیاه کاسنی: خاصیت ضد التهابی دارد و مقاومت به انسولین را کاهش می دهد.

منابع: 1- Mahan LK, Raymond JL. Krause's food & the nutrition care process-e-book: Elsevier Health Sciences; 2023. 2- Nasrin Z, Shahnaz Kh, Gholamreza H, Safura V. Amelioration by chicory seed extract of diabetes- and oleic acid-induced non-alcoholic fatty liver disease (NAFLD)/non-alcoholic steatohepatitis (NASH) via modulation of PPARα and SREBP-1. Food and Chemical Toxicology.2013. 3- Xiangyu Z, Jincheng W, Sufang Z, Jiajia L. Efficacy of probiotics on nonalcoholic fatty liver disease: A meta-analysis. Medicine (Baltimore). 2023 Jan 27;102(4):e32734. 4- Qun Z, Ying P, Fangyuan Ch, and Jianbo D. Ginger supplementation for the treatment of non-alcoholic fatty liver disease: a meta-analysis of randomized controlled trials. Afr Health Sci. 2023 Mar; 23(1): 614–621. 5- Parivash Sh-E, Fatemeh H, Fatemeh I, Cyrus J. The effect of cinnamon supplementation on liver enzymes in adults: A systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials. Complementary Therapies in Medicine. Volume 58, May 2021, 102699 6- Roghayeh M-G, Azadeh D, Maryam R. Effects of curcumin/turmeric supplementation on the liver enzymes, lipid profiles, glycemic index, and anthropometric indices in non-alcoholic fatty liver patients: An umbrella meta-anPhytother Res. 2024 Feb;38(2):539-555alysis. 7- Dan-Dan Z, Qian-Qian M, Bang-Yan Li, Adila S. Effects of Different Green Teas on Obesity and Non-Alcoholic Fatty Liver Disease Induced by a High-Fat Diet in Micev. Front Nutr. 2022; 9: 929210. 8- Camila R, Beatriz V, Betina d, Efficacy of silymarin in patients with non-alcoholic fatty liver disease — the Siliver trial: a study protocol for a randomized controlled clinical trial. Trials. 2023; 24: 177. 9- Elena T, Kessarin Th, Margarita P,Systematic Review and Meta-analysis: The Role of Diet in the Development of Nonalcoholic Fatty Liver Disease. Clinical Gastroenterology and Hepatology. Volume 21, Issue 6, June 2023, Pages 1462-1474.e24.