اهمیت تنظیم داروهای دیابت برای مدیریت رژیم کم کربوهیدرات در بیماران مبتلا به دیابت نوع 2

یک رژیم کم کربوهیدرات حاوی کمتر از 130 گرم کربوهیدرات قابل هضم در روز است. کربوهیدرات قابل هضم به قندها و کربوهیدرات های پیچیده مانند نشاسته اطلاق می شود که به صورت گلوکز هضم می شوند. مطابق با دستورالعمل ها، معیار انتخاب کربوهیدرات در رژیم کم کربوهیدرات معمولاً فیبر بالاتر و شاخص گلیسمی پایین (GI) است. کاهش مصرف کربوهیدرات کل و انتخاب هایی با شاخص گلیسمی پایین به این رژیم بار گلیسمی پایین (GL) می دهد.

توصیه‌های ویژه شاخص گلیسمی و بار گلیسمی در مطلب شاخص گلیسمی و تاثیر آن بر رژیم غذایی دیابتی ها ارائه شده است.

سطح گلوکز خون معمولاً با استفاده از رژیم کم کربوهیدرات به میزان قابل توجهی کاهش می یابد.

هنگام تصمیم گیری در مورد ایمنی و مناسب بودن داروهای دیابت نوع 2 با رژیم کم کربوهیدرات ، سه ملاحظات بالینی کلیدی وجود دارد: آیا خطر ایجاد هیپوگلیسمی یا سایر عوارض جانبی توسط دارو وجود دارد؟ میزان محدودیت کربوهیدرات چقدر است؟ هنگامی که کربوهیدرات کاهش می یابد، آیا دارو به فواید سلامتی خود ادامه می دهد، و اگر چنین است، آیا مزایای بالقوه دارو بیشتر از خطرات و عوارض جانبی احتمالی است یا کمتر؟

پس توجه داشته باشید که کلیه مواردی که در ادامه ذکر می شود حتما باید تحت نظارت و مشورت پزشک متخصص شما انجام گیرد.

داروهایی که خطر هیپوگلیسمی را ایجاد می کنند

سولفونیل اوره ها و مگلیتینیدها

سولفونیل اوره ها (به عنوان مثال گلیکلازید) و مگلیتینیدها (مثلاً رپاگلینید) باید با شروع رژیم کم کربوهیدرات، کاهش یا متوقف شوند. کاهش دوز اولیه حداقل 50٪ معمولاً مناسب است و در ادامه، کاهش بیشتر بر اساس پاسخ گلوکز خون می تواند انجام گیرد. همچنین ممکن است، تا زمان سازگاری فرد با رژیم کم کربوهیدرات، یک دوره هیپرگلیسمی( افزایش قند خون) کوتاه مدت رخ دهد که باید به آن توجه کرد.

انسولین ها

تحقیقات نشان می دهد که کاهش 50 درصدی دوز روزانه انسولین در شروع رژیم کم کربوهیدرات در بیشتر موارد مناسب است. در افرادی که HbA1c آنها به طور قابل توجهی افزایش یافته است، کاهش کمتر (شاید 30٪ )در ابتدا، همراه با کاهش بیشتر در طول زمان، ممکن است مناسب باشد.

برای افرادی که از روش تجویز Basal/Bolus انسولین استفاده می کنند(یک روال پایه-بولوس شامل مصرف یک فرم طولانی‌اثرانسولین برای ثابت نگه داشتن سطح گلوکز خون در طول دوره‌های ناشتا و تزریق جداگانه انسولین با اثر کوتاه‌تر برای جلوگیری از افزایش سطح گلوکز خون ناشی از وعده‌های غذایی)، کاهش یا قطع انسولین بولوس ترجیح داده می شود.

در افرادی که از انسولین ترکیبی یا انسولین پایه به تنهایی استفاده می کنند، هر دوز را می توان در شروع رژیم کم کربوهیدرات ، 30 تا 50 درصد کاهش داد. برخی از بیماران می توانند انتظار داشته باشند که انسولین به طور کامل در طی روزها یا ماه ها از بین برود، زیرا مقاومت به انسولین برطرف می شود. بهبود خوانش گلوکومتر (دستگاه تست قند خون) می تواند به کاهش تیتراسیون انسولین کمک کند.

باید احتیاط کرد که برخی از بیماران ممکن است به نوع دیابت ناکافی بودن انسولین مانند دیابت خودایمنی نهفته بزرگسالان مبتلا باشند. اگرچه رژیم کم کربوهیدرات امکان کاهش دوز انسولین را فراهم می کند، اما نباید به طور کامل در این گروه از بیماران متوقف شود.احتمال ناکافی بودن درون زا انسولین در بیمارانی که در زمان تشخیص دیابت اضافه وزن نداشتند بیشتر است و ممکن است در برخی با دیابت نوع 2 طولانی مدت وجود داشته باشد. کاهش بیش از حد دوز انسولین در این بیماران منجر به هیپرگلیسمی قابل توجهی می شود و بنابراین باید از کاهش بیشتر دوز پرهیز شود. توصیه می شود در مواردی که شک و تردید وجود دارد، از تحقیقات تکمیلی و مشاوره تخصصی استفاده شود.

داروهایی که خطر کتواسیدوزیس را در پی دارند:

مهارکننده های SGLT2 (به عنوان مثال امپاگلیفلوزین)

این داروها خطر ایجاد کتواسیدوز را در صورت داشتن نارسایی قابل توجه انسولین با هر رژیم غذایی به همراه دارند. کتواسیدوز ناشی از SGLT2 ممکن است با قند خون طبیعی رخ دهد، که خطری تهدید کننده برای زندگی محسوب می شود . احتمال ناکافی بودن انسولین را(از جمله در کسانی که ممکن است به اشتباه دیابت نوع 2 تشخیص داده شود)در نظر بگیرید. برای ایمنی بهتر ، ممکن است برای اکثر بیماران مناسب باشد که SGLT2 خود را هنگام شروع رژیم کم کربوهیدرات متوقف کنند. این امر خطر کتواسیدوز ناشی از SGLT2 را از بین می برد و علاوه بر این، اثربخشی رژیم کم کربوهیدرات بهتر مشخص می شود. (توجه: یک رژیم بسیار کم کربوهیدرات ، معمولاً کمتر از 30 تا 50 گرم کربوهیدرات در روز(کتوژنیک)، می تواند یک حالت فیزیولوژیکی طبیعی کتوز ایجاد کند، که نباید با وضعیت پاتولوژیک کتواسیدوز اشتباه گرفته شود.)

داروهایی که همراه با رژیم کم کربوهیدرات خطری ایجاد نمی کنند

متفورمین

ادامه این دارو بی خطر است و در برخی از بیماران، متفورمین همچنان مزایای مطلوبی دارد. تا 25 درصد از بیماران عوارض گوارشی متفورمین را تجربه می کنند که می تواند در ادامه دادن دارو تاثیرگذار باشد.

تیازولیدین دیون ها

تیازولیدین دیون ها که به گلیتازون نیز معروف هستند،ادامه این داروها از دیدگاه کوتاه مدت امن است. اما نگرانی هایی در مورد ایمنی طولانی مدت آنها وجود دارد از جمله: سرطان مثانه، نارسایی قلبی، و تراکم مواد معدنی استخوان. تیازولیدین دیون ها همچنین به عنوان عامل افزایش وزن شناخته شده اند. توصیه می شود به محض اینکه سطح گلوکز خون اجازه می دهد، تیازولیدین دیون ها را قطع کنید.

مهار کننده های دیپپتیدیل پپتیداز 4 (DPP-4)

ﻣﻬﺎر ﮐﻨﻨﺪه ﻫﺎي دي ﭘﭙﺘﯿﺪﯾﻞ ﭘﭙﺘﯿﺪاز4 ﻣﺜﻞ ﺳﯿﺘﺎﮔﻠﯿﭙﺘﯿﻦ برای ادامه بی خطر هستند. با این حال، به نظر می رسد اینها اثر کمی برای کاهش قند خون در زمان رژیم کم کربوهیدرات دارند. پس با توجه به شرایط بیماری باید به ادامه درمان با این داروها تصمیم گرفت.

آگونیست های GLP-1 ===

اگزناتید و لیراگلوتید دو نمونه دارویی هستند که گاهی تحت عنوان آگونیست های رسپتور 1- GLP شناخته می شوند.

هرچند ادامه ی آگونیست های GLP-1، با اعمال مفید افزایش سیری و کند شدن تخلیه معده و احتمالاً فواید قلبی عروقی، بی خطر است، اما بیماران با رژیم کم کربوهیدرات پایدار ممکن است بتوانند داروهای خود را متوقف کنند.

آکاربوز

ادامه این دارو بی خطر است. اما، با شروع رژیم کم کربوهیدرات ، کاهش مصرف کربوهیدرات به این معنی است که بیمار معمولاً می تواند آکاربوز را متوقف کند.

نکته مهم درباره تست قند خون

نظارت خود کنترلی بر قند خون، مانند آزمایش‌های زوجی قبل و بعد از غذا، می‌تواند با ارائه بازخورد سریع در مورد نحوه تأثیر غذاها بر قند خون در زمانی که بیمار از رژیم کم کربوهیدرات استفاده می‌کند و آگاهی از این که آیا می‌توان دوز دارو را بیشتر کاهش داد، بسیار مفید باشد.

بیمارانی که داروهایی مصرف می کنند که خطر هیپوگلیسمی دارند باید علاوه بر دستگاه تست قند خون، به نوارهای تست قند خون کافی دسترسی داشته باشند.

نتیجه

رژیم کم کربوهیدرات یک گزینه محبوب برای مدیریت دیابت نوع 2 است که می تواند منجر به بهبود وضعیت، کاهش بار دارویی و (در صورت نیاز) کاهش وزن شود. بنابراین پزشکان و متخصصان باید در تنظیم داروهای دیابت برای دستیابی به مراقبت ایمن و مؤثر دقت نظر داشته باشند.

پس توجه داشته باشید که کلیه مواردی که در اینجا ذکر شد، حتما باید تحت نظارت و مشورت پزشک متخصص شما انجام گیرد.

منابع

Outcomes of a Digitally Delivered Low-Carbohydrate Type 2 Diabetes Self-Management Program: 1-Year Results of a Single-Arm Longitudinal Study

It is the glycaemic response to, not the carbohydrate content of food that matters in diabetes and obesity: The glycaemic index revisited

Dietary carbohydrate restriction as the first approach in diabetes management: critical review and evidence base

Adapting diabetes medication for low carbohydrate management of type 2 diabetes: a practical guide

---